سلام 
با اینکه در بحث ماه رمضان، شما تفسیر را رد کردید اما من با اینکه قرآن و حتی ترجمه‌ی آن را می‌خواندم با آیه‌ی ۱۲۴ سوره‌ی طاها که می‌فرماید: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَهً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یوْمَ الْقِیامَهِ أَعْمی»‏ بیگانه بودم اصلاً نمی‌دانستم معنایش چیست. از آن عبور می‌کردم ولی شرح تفسیر اخلاقی آیت الله ضیاءآبادی برایم یک انقلاب درونی ایجاد نمود که همین یک آیه برای یک عمر مراقبه برایم از قرآن کفایت می‌کند، هر چند شاید گنج‌های پنهان دیگری در قرآن باشد؛
۱ ـ حال وقتی که تفسیر چنین تحولی در درون انسان ایجاد می‌کند بهتر نیست از تفسیر استفاده کنیم؟
۲ ـ اگر کسی بداند که اعراضش از دستور خدا باعث این همه مشکل در زندگی دنیای‌اش شده و اخرت هم کور محشور می‌شود آیا باز هم عقل سلیم اجازه می‌دهد اعراض کند؟
۳ ـ مقصود از این اعراض چیست؟ چون من گاهی ناخواسته در چاه گناه می‌افتم که قصدم آن گناه نبوده آیا این هم اعراض حساب می‌شود؟
۴ ـ چرا وقتی از روی کتاب تفسیر همین آیه را می‌خوانم، این انقلاب و بیداری برایم ایجاد نمی‌شود؟
۵ ـ آیا می‌توانیم این آیه را تابلو کنیم و جلو چشممان نصب کنیم تا بر مراقبتمان افزوده شود؟
۶ ـ به نظرم کسی که می‌خواهد گناه کند، بهتر است اول، این آیه را بخواند بعد هر کاری خواست بکند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
باسمه تعالی

سلام علیکم
جواب ۱: آنچه شما شنیده‌اید، موعظه بوده است نه تفسیر. تفسیر، مجموعه‌ای از بحث‌های لغوی، ادبی، تاریخی، جغرافیایی، شأن نزول و مانند اینهاست. این دانستنی‌ها، راهگشای مسیر تکامل نیست و تأثیری در قلب نمی‌گذارد. این که اسم جلسه، جلسه‌ی تفسیر است، به این معنی نیست که محتوای جلسه نیز تفسیر باشد. موعظه، اگر از دلی پاک و زبانی راستگو بر آید، تأثیر عجیبی در جان و دل انسان می‌گذارد و مایه‌ی تحول بزرگی است.
جواب ۲: اگر منظورتان از عقل سلیم، «عقل سفید» باشد، جواب این است که چنین اجازه‌ای نمی‌دهد و اعراض از ذکر حق تعالی را مذموم می‌شمارد. ولی اگر منظورتان، «عقل آبی» باشد، جواب این است که: بله، امکان دارد و بسیار اتفاق می‌افتد که صاحبان عقل آبی، دانسته و از روی اختیار، راه اعراض از ذکر حق تعالی را می‌پیمایند و به تنگناهای پس از آن نیز تن می‌دهند.
جواب ۳: اعراض در این آیه، به معنی رویگردانی کلی و اساسی و عمدی است که منجر به تنگی زندگی دنیا و کوری حشر در عقباست. ولی هر گناهی، حتی اگر بر اثر غفلت یا فشار شهوت باشد، نوعی اعراض از ذکر است و اثرات سوء و تبعات منفی‌ای بر روح و جان انسان می‌گذارد. البته استغفار، جلا دهنده‌ی دل‌های زنگار گرفته است و موجب می‌شود تمام یا بیشتر آثار منفی گناه، مرتفع گردیده و رفع و دفع شود.
جواب ۴: عرض شد که آنچه شما شنیده‌اید، موعظه بوده است نه تفسیر. کتاب تفسیر، کتاب علمی است و کتاب علمی، نمی‌تواند قفل‌های دل را باز کرده و زنگار جان را بزداید.
جواب ۵: می‌توانید این آیه را تابلو کنید و جلو چشمتان قرار دهید ولی بدانید که اثرش تا زمانی است که اثر موعظه‌ی آن عالم دینی در جانتان باشد. پس از آن، نسبت به پیام آیه، دچار نوعی قساوت قلب شده و مضمونش برایتان تکراری جلوه خواهد کرد. انسان، به نحوی آمیخته با نسیان (= فراموشی) است که نیاز دارد به طور مرتب، جرعه‌های موعظه بنوشد و الا دچار سنگدلی می‌شود. لذا مزه‌ای که این آیه برای شما ـ بعد از شنیدن موعظه ـ دارد، برای کسی که آن مواعظ بلیغ را نشنیده، ندارد.
جواب ۶: وقتی درهای دل، بسته می‌شود، نه این آیه که هزار آیه‌ی دیگر هم بخواند، کارساز نیست. ولی خوب است در حال عادی که فشار شهوت و غضب در کار نیست، از خدای تعالی بخواهیم ما را در فشارها و هجوم وسوسه‌های شیطان رجیم، با قدرت عظیم خودش حفظ نماید و بین ما و معصیتش، مانع ستبر قرار دهد.

موفق باشید
حاج فردوسی

[۹۶] سند: قَالَ أَمِیرُ المؤمنین (علیه‌السلام): «مَا خَیرٌ بِخَیرٍ بَعْدَهُ النَّارُ وَ لَا شَرٌّ بِشَرٍّ بَعْدَهُ الجَنَّهُ وَ کلُّ نَعِیمٍ دُونَ الجَنَّهِ مَحْقُورٌ وَ کلُّ بَلَاءٍ دُونَ النَّارِ عَافِیهٌ»۱
ترجمه: «آنچه [از لذت‌های دنیا که] عاقبتش آتش [سوزان جهنم] است، خیری در آن نیست و آنچه [مشکلات و تلخی‌های دنیا که] عاقبتش بهشت است، شرّی در آن نیست. هر نعمتی، کمتر از بهشت، کوچک و پست، و هر بلا و گرفتاری‌ای کمتر از آتش، [در حقیقت،] عافیت است»

********************

[۹۷] سند: قَالَ عَلِی بن الحسین (علیه‌السلام) «اللهمَّ إِنَّک خَلَقْتَ جَنَّهً لِمَنْ أَطَاعَک وَ أَعْدَدْتَ فِیهَا مِنَ النَّعِیمِ المُقِیمِ مَا لَا یخْطُرُ عَلَی القُلُوبِ وَ وَصَفْتَهَا بِأَحْسَنِ الصِّفَهِ فِی کتَابِک وَ شَوَّقْتَ إِلَیهَا عِبَادَک وَ أَمَرْتَ بِالمُسَابَقَهِ إِلَیهَا وَ أَخْبَرْتَ عَنْ سُکانِهَا وَ مَا فِیهَا مِنْ حُورٍ عَینٍ کأَنَّهُنَّ بَیضٌ مَکنُونٌ وَ وِلْدَانٌ کاللُّؤْلُؤِ المَنْثُورِ وَ فَاکهَهٍ وَ نَخْلٍ وَ رُمَّانٍ وَ جَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَ أَنْهَارٍ مِنْ طَیبِ الشَّرَابِ وَ سُنْدُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ وَ سَلْسَبِیلٍ وَ رَحِیقٍ مَخْتُومٍ وَ أَسْوِرَهٍ مِنْ فِضَّهٍ وَ شَرَابٍ طَهُورٍ وَ مُلْک کبِیرٍ وَ قُلْتَ مِنْ بَعْدِ ذَلِک تَبَارَکتَ وَ تَعَالَیتَ: «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِی لَـهُم مِنْ قُرَّهِ أَعْینٍ جَزاءً بِما کانُوا یعْمَلُون‏»۲.۳
ترجمه: امام سجاد (علیه‌السلام) [در مقام دعا] می‌فرمایند: «بار خدایا، تو برای کسی که فرمانت بَرَد، بهشتی آفریدی و در آن، چنان نعمت‌های ماندگاری فراهم آوردی که هیچ کس تصورش را هم نمی‌کند، و آن بهشت را در کتاب [مقدسـ]ت به نیکوترین شکل، وصف نمودی و بندگانت را به آن، تشویق کردی و آنان را به پیشی گرفتن به سوی آن فرمان دادی و از ساکنان آن و آنچه در آن بهشت است، خبر دادی؛ از: سیه چشمانی که [از سیمین‌بَری] چونان تخم شتر مرغ، [زیر پَر] پنهانند و پسرکانی که گویی مرواریدهای پراکنده‌اند و میوه‌ها و خرمابُنان و انار و باغ‌های انگور و جویبارانی از نوشیدنی پاک و جامه‌های ابریشمی و دیبای ستبر، و [چشمه‌ی] سلسبیل و باده‌ی نابِ سر به مُهر و دستبندهای سیمین و شراب پاک و سلطنتی بزرگ و در پی این همه ـ ‌ای بلند مرتبه‌ی والا ـ فرمودی: «هیچ کس نمی‌داند چه مایه‌های شادمانی، به پاداش آنچه انجام می‌دادند، برای آنان پنهان شده است».

********************

[۹۸] سند: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) عَنْ أَبِیهِ (علیه‌السلام) أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ عَلِی بْنَ أَبِی طَالِبٍ (علیه‌السلام) عَنْ قِیامِ اللَّیلِ بِالقِرَاءَهِ فَقَالَ لَهُ: «… قَالَ اللهُ تَبَارَک وَ تَعَالَی لِمَلَائِکتِهِ: یا مَلَائِکتِی انْظُرُوا إِلَی عَبْدِی أَحْیا لَیلَهً ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِی أَسْکنُوهُ الفِرْدَوْسَ وَ لَهُ فِیهَا مِائَهُ ألفِ مَدِینَهٍ فِی کلِّ مَدِینَهٍ جَمِیعُ مَا تَشْتَهِی الأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الأَعْینُ وَ لَمْ یخْطُرْ عَلَی بَالٍ سِوَی مَا أَعْدَدْتُ لَهُ مِنَ الکرَامَهِ وَ المَزِیدِ وَ القُرْبَهِ»۴
ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) از قول پدر بزرگوارشان امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: مردی از امام علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) از [ثواب] شب زنده داری با تلاوت قرآن پرسید. حضرت [بعد از ذکر مطالب مفصل] فرمودند: خداوند بزرگ و والا به فرشتگان می‌فرماید: «ای فرشتگان من، ببینید که بنده‌ام یک شب را برای جلب خشنودی من به بیداری و عبادت گذرانده است. او را در فردوس، اسکان دهید. در آن جا برای او صد هزار شهر است که در هر شهری آنچه دل‌ها هوس می‌کنند و چشم‌ها از آن لذت می‌برند و بر هیچ ذهنی خطور نکرده است، وجود دارد و اینها غیر از کرامت و افزونی و مقام قُربی است که برایش آماده ساخته‌ام.

********************

۱. کافی، محدث کلینی، جلد ۸، صفحه‌ی ۲۲؛ من ‏لایحضره ‏الفقیه، شیخ صدوق، جلد ۴، صفحه‌ی ۳۹۲؛ امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۳۲۰؛ توحید، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۷۲؛ شرح ‏نهج‏البلاغه، ابن ابی الحدید، جلد ۱۹، صفحه‌ی ۳۳۵؛ تنبیه الخواطر، ورام بن ابی‌فراس، جلد ۲، صفحه‌ی ۳۹؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ۸، صفحه‌ی ۱۹۹.
۲. سوره‌ی سجده، آیه‌ی ۱۷.
۳. بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ۹۱، صفحه‌ی ۱۳۵.
۴. من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد ۱، صفحه‌ی ۴۷۵؛ امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۲۹۲؛ جامع الأخبار، شعیری، صفحه‌ی ۷۴؛ ثواب ‏الأعمال، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۴۳؛ وسائل ‏الشیعه، محدث عاملی، جلد ۶، صفحه‌ی ۱۳۹؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ۸، صفحه‌ی ۱۸۶.

مقدمه:
قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان، برگرفته از تصریحات آیات قرآن کریم و روایات معتبر شیعه از اهل بیت طاهرین (علیهم‌السلام) است. این روایات، از منابع معتبر حدیث شیعه، برگرفته شده است. یکی از این منابع، عبارت است از:

فضائل الشیعه

این کتاب، نوشته‌ی شیخ صدوق، ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (۳۰۵ ـ ۳۸۱ هجری) است. شیخ صدوق در این کتاب مجموعه روایاتی از استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) در باره‌ی مقام و منزلت اصحاب منهاج فردوسیان می‏آورد و این که آنان تنها راهیان راه حق و پیروان حقیقی استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) می‏باشند.
در مجموع، این کتاب مجموعه روایاتی اخلاقی و عقیدتی می‏باشد. کتاب فضائل الشیعه از زمان نگارش، مانند دیگر کتاب‌های شیخ صدوق مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار گرفته و در بسیاری از مجموعه‏های روایی مانند بحار الانوار علامه مجلسی از آن نقل شده و بر آن استناد گردیده است. کتاب حاضر به حدّی مورد توجه واقع شده که محدث نوری یک نسخه از آن را به خط خود نگاشته است که این نسخه هم اکنون در دسترس می‏باشد. این کتاب شامل ۴۵ حدیث از استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) در موضوع فوق می‏باشد.

سؤال: «پیمان سعی» در منهاج فردوسیان چیست و چه فرقی با «سر سپردن» صوفیه در نزد قطب دارد؟ /
جواب: پیمان سعی آن است که مشتاقان تکامل واقعی و سعادت ابدی بعد از آشنایی یافتن با کلیات منهاج فردوسیان و شناسایی رفقای منهاجی، در راه راسخ بودن بر عمل به قوانین آن با یکدیگر پیمان میبندند که استوار بمانند‌. ولی سر سپردن به معنی این است که یک صوفی در مقابل قطب یا مرشد خود متعهد ‌می‌شود که از فرامین او اطاعت کند و هیچگاه از دستوراتش سرپیچی نکند، هر چند ظاهر دستوراتِ قطب و مرشد، خلاف شرع یا خلاف عقل باشد!

سؤال: آیا پیمودن منهاج فردوسیان منجر به دیدن رؤیاهای صادقه و مکاشفات روحی ‌می‌شود؟ /
جواب: معمولاً بعد از اندکی که اصحاب منهاج فردوسیان به قواعد نظری معتقد شده و قوانین عملی منهاج فردوسیان را مراعات کنند، درهای مکاشفات روحی و علمی و همچنین رؤیاهای صادقه به رویشان باز ‌می‌شود‌. البته این امر ارتباط مستقیم با استعداد خدادادی برای مکاشفه و رؤیا دارد‌. یعنی بعضیها زودتر، بیشتر و واضحتر میبینند و بعضیها دیرتر، کمتر و غیر واضح‌. ولی باید توجه داشت که خواب و مکاشفه، مقصد یا مقصود منهاجی از حرکت بر طبق این نظام تربیتی نیست‌.